YERÜSTÜ VE YERALTI SULARININ İZLENMESİNE DAİR YÖNETMELİK TASLAK HAKKINDA ODA GÖRÜŞÜ
Birinci Bölüm (Maksat, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar) : Maksat, Kapsam ve Dayanak maddeleri uygun yazılmıştır. Tanımlar (Madde 4) ile verilen kavramların Yeraltı ve Yerüstü Sularıyla ilişkili terimlerin açıklamasını içermektedir. Bu kesimde verilerek açıklanan terimler arasında akarsu kaynağı ve onun denize döküldüğü kesimlerin mesleki terimlerinin (menbaa - mansap) bulunmayışı bir eksiklik olarak dikkat çekmektedir.
İkinci Bölüm (İlke ve esaslar) (Madde 5) : Burada yönetmeliğin ana hatları için ilke ve esaslar sıralanarak verilmiştir.
Üçüncü Bölüm: Su Kütlelerinin, Tipolojilerinin, Referans Şartların, Baskı-Etkilerin ve İzleme Noktalarının Belirlenmesindeki genel esasların verildiği üçüncü bölüm uygun bulunmaktadır. İzleme Noktalarının gösterilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) nin kullanılmasına yönelik düzenleme olumlu gelişmedir.
Dördüncü Bölüm (Ulusal İzleme Ağı) : Madde 13 ile tanımlanmış olup ilgili maddenin 5. bendinde önümüzdeki 5 yıl içinde oluşturulacağı belirtilmiştir. Aynı maddenin 1. bendinde bu oluşum içerisinde tüm ilgili kurum ve kuruluşların yer alacağı ifade edilmiştir. Bu ifadenin açılarak özellikle diğer ilgili bölümlerle birlikte Üniversitelerin Jeofizik Mühendisliği Bölümlerinin mutlaka açıkça yer alması gerekmektedir. Bölümler bu oluşumlar içinde yer almalı, çevrelerinde bulunan havzalardaki mevcut suyun kalitesi, kullanımı ile birlikte ileride araştırılacak yeni havzaların belirlenmesinde söz sahibi olmalıdır. Suyun izlenmesi bugün olduğu gibi gelecekte de büyük önem taşıyacak bir olgudur. Kullanım suyunun büyük kısmını yer altı sularından temin eden İzmir‘de yakın geçmişte ortaya çıkan yüksek arsenik değerleri, kurak dönemlerde belirli havzalardan aşırı su alımından kaynaklanmıştır. Böyle sorunların henüz yaşanmadan önüne geçilmesinde, akademik çalışmalar ışığında oluşturulacak su stratejileri önem taşımaktadır.
Beşinci Bölüm (Yerüstü Sularının İzlenmesi İle İlgili Esaslar): Yerüstü sularının gözetimsel izlenmesindeki periyodik süreçlerin verilmesinden başka havzaya deşarj edilir maddeler hakkında temel esaslar ifade edilmektedir. Madde 16 ile verilen "Yerüstü Sularının Operasyonel İzlenmesi " paragrafında havza koruma amaçlı esaslar konu edilip izleme programı ile ilintisi kurulmuştur.
Altıncı Bölüm (Yeraltı Sularının İzlenmesi İle İlgili Esaslar): Bu bölümde bu kez yeraltı sularının izlenmeleri ele alınıp bu konudaki temel ilkeler ve esaslar ile düzenlemeler açıklanıp maddeler şeklinde yazılmıştır. Madde 22‘nin 3 üncü bendinde risk altında olduğu belirlenen yer altı suyu kütlelerinde yılda bir kereden az olmamak kaydıyla yeterli sıklıkta ölçüm yapılacağı belirtilmiştir. Bu ölçümler arasında yer altı katmanları ve gömülü yapılardaki elektriksel iletkenlik değişimine duyarlı olan elektrik özdirenç ve/veya elektromanyetik yöntemlerin açıkça yer alması gerekmektedir. Özellikle özdirenç tomografi ile yapılacak aralıklı gözetim (monitoring) incelemeleri ile yer altı su seviyesinde meydana gelecek değişimler alansal olarak hızlı bir şekilde belirlenebilmektedir.
Yedinci Bölüm (Koruma Alanlarının İzlenmesi İle İlgili Esaslar): Koruma alanları geniş bir şekilde tanımlandıktan sonra kirletici unsurların operasyonel izlenmesine ilişkin düzenlemeye yer verilen bu bölüm uygundur.
Sekizinci Bölüm Biyolojik, Dokuzuncu Bölüm Hidrolojik ve Hidromorfolojik İzleme İle İlgili Esasları ve düzenlemeleri kapsamaktadır. Biyolojik İzlemenin Bakanlık tarafından yapılması ya da yaptırılması hususu ön plana çıkmaktadır. Hidrolojik ve Hidromorfolojik İzleme konusu ise Bakanlığın ve Devlet Su İşleri‘nin sorumluluğuna bırakılmış görünmektedir.
Onuncu Bölüm‘de izleme biraz daha ayrıntılandırılıp gerçek zamanlı izleme üzerine hususlar verilmektedir. Bakanlık bünyesindeki Merkezi İzleme Odasının işlevi bu bölümde vurgulanmaktadır.
Onbirinci Bölüm‘de bu izlemenin çok daha ayrıntılı biçimi verilip örnekleme, ölçüm yöntemleri, raporlama gibi bileşenler esasına yönelik maddeler yazılmıştır. Son olarak verilen Onikinci bölümde ise çeşitli hükümler açıklanmıştır.
Taslaktaki Ekler kısmında yerüstü sularında izlenmesi gereken kalite elementleri ile yer altı sularında izlenmesi gereken ana parametreler ve biyolojik-mikrobiyolojik örnekler listesi verilmektedir.
Yukarıdaki irdelemelere bağlı olarak yönetmelik taslağının ihtiyacı karşılayabileceği düşüncesi öne çıkmaktadır. Yönetmeliğin kesinlik kazanmasını izleyen süreçte ise ciddi şekilde eksiksiz uygulamasının önemi daima güncel tutulması gereken bir husustur.
TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI
XIV. DÖNEM YÖNETİM KURULU