İKK BASIN AÇIKLAMASI; `PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİ VE YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİKLERİ`

Demokratik-mesleki haklar ve kentli hakları ile ilgili giderek artan oranda ihlallerin yaşandığı günümüzde otoriter bir yönetim anlayışı ile meslek alanlarımız ve Meslek Odaları anti-demokratik süreçler ve dayatmalarla karşı karşıya bulunmaktadır. Toplumun tüm nefes alma alanlarına, meslek mensuplarının örgütlenmelerine ve kendilerini ifade etme biçimlerine yönelik tahammülsüzlük, müdahale ve yok etme boyutlarına ulaşmıştır. 1954 yılında kurulan TMMOB, 50 yılı aşan varlık sürecinde birçok kereler benzer dayatmalara maruz kalmış, ancak bu müdahaleler karşısındagerek hukuki ve mesleki gerekçelerle gerekse toplum yararı gereği ayakta durmayı başarmıştır.Giderek otoriterleşen bir yönetim anlayışının kentlerimize, mesleğimize, meslek kuruluşlarımıza ve toplumsal muhalefete yönelik anti-demokratik dayatmaları karşısında; mesleğimizle ve Odalarla ilgili düzenlemelerde tüm örgüt birimlerinin desteği sağlanarak oldu-bittilerin engellenmesine çalışılmakta ve bir kez daha bu engellemelere karşın haklı gerekçelerimiz kamuoyu ile paylaşılmaya çalışılmaktadır.

"Bürokrasinin Azaltılması ve İşlemlerin Basitleştirilmesine Yönelik Başbakanlık, Bakanlıklar, Bazı Bağlı ve İlgili Kuruluşlar ve Üniversitelere Ait 84 adet Yönetmelik" adıyla 03 Nisan 2012 tarihli Resmi Gazete‘ de yayımlanan yönetmelik değişiklerinden ikisi direkt meslek alanlarımızı ilgilendirmektedir;

• Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

• Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Bu yönetmelikler ile;

• Mimar ve mühendisin mesleki faaliyetlerinde uymakla yükümlü olduğu kuralları içeren ve haksız rekabete yönelik en önemli mücadele aracı olarak yönetmeliklerimizdeyer alan, mesleğin ve meslektaşların haklarının korunmasında taviz verilmeden sürdürülmesi gereken bir uygulama olan mesleki denetim bir kez daha kaldırılmaya çalışılmaktadır.

• Diğer yandan, bugüne kadar meslek odalarının sorumluluğunda olan sicil bilgileri kayıt ve beyan sistemi, proje müellifi ve fenni mesul olan üyelerin meslek odalarına üyeliklerini ve üyeliklerindeki kısıtlılık durumunu her proje için kendilerinin beyan etmelerine ilişkin bir model ile değiştirilmiştir.

• Üyenin beyanı meslek odalarındaki kayıtlardan daha sonra, belki de başlayan bir inşaat sürecinde-iş işten geçtikten sonra kontrol edilebilecektir.

• Yine yönetmelik değişiklikleri ile proje müelliflerinin proje ve hesaplarının kontrolü, yetkinlikleri değerlendirilmeden-sorgulanmadan belgelendirilen yapı denetçisi üyelerimize, ruhsat süresinin takibi ve ilişkilerin yönetimi de yapı denetim kuruluşlarına verilmektedir. Yapı denetim sisteminin ve firma oluşumlarının hâlâ tartışıldığı,hâlâ mevzuatının değiştiği günümüzde, yani hâlâ tam olarak çalışmayan bir sistemin parçalarının sorumluluğunu arttırmak anlamsız olmaktadır.

• Diğer yandan yapı denetim sisteminin içindeki firmaları "teknik müşavir firmalara" dönüştürerek, bu müşavir firmalara proje ve danışmanlık hizmetleri sorumluluğu da vererek, birçok mimar ve mühendisin işsiz kalmasına da sebep olacak mevzuat düzenlemeleri yapılmaktadır.

Bu değişiklikler ile Meslek Odalarının demokratik ve mesleki haklarını kullanması engellenmekte, Meslek Odalarının "kamusal özerk" kimlikleri yok sayılmakta ve hukuka aykırı hareket edilmektedir.

ÇünküTMMOB‘ye bağlı odalar;

• T.C. Anayasası‘nın 135.maddesine dayanılarak kurulmuş Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşu olup, kamu tüzel kişiliğine haizdirler.

• Anayasa‘nın 135.maddesinde Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları şöyle tanımlamaktadır:"Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halkla ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişiliklerdir."

• Gerek Anayasa‘nın 135.maddesi ve gerekse Anayasa‘nın bu hükmü doğrultusunda çıkarılan 6235 sayılı TMMOB Kanunu‘nda; "Mesleğin ve meslek mensuplarının kamu yararı doğrultusunda gelişimi, birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğün ve güvenin hakim kılınması v.b..." amaçlar doğrultusunda; "mesleğin doğru uygulanmasının sağlanması, mimarlık/mühendislik meslek alanlarındaki hizmetlerde, kamunun can ve mal güvenliğinin sağlanması ve korunmasına yönelik denetim ve gözetimlerde bulunulması, hizmetin mimar/mühendis tarafından yapılıp yapılmadığının denetlenmesi, haksız rekabetin önlenmesi...." gibi konularda TMMOB ve bağlı Odalarına görev ve yetki verilmektedir.

• Anayasa‘nın 135. maddesi ile 6235 sayılı Kanunun yukarıda anılan düzenlemelerindeki amaçlara dayalı olarak ve yine Anayasa‘nın 124. maddesi hükmü ile yönetmelik düzenleme yetkisi çerçevesinde,TMMOB‘ye bağlı odalar yönetmelik düzenlemeleri yapmaktadır.Bu düzenlemeler ile mimar ve mühendislerin, Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını yapabilmeleri için bağlı olduğu meslek odasının kayıt ve tescil şartlarına uymaları gerekmektedir. Bu şartları yerine getirmeyen mühendis ve mimarların mesleği icra yetkisi bulunmamaktadır.

Bu bağlamda, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde ve Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerin;

• Amacı bakımından hukuka uygun olmadığı, yapılan değişikliklerin hiçbir şekilde kamu yararına olmadığı ( arka arkaya yapılan değişikliklerin bile bunun tek başına kanıtıdır),

• TMMOB ve oda yönetmeliklerince zorunlu olan "Mesleki denetim", daha önce deçeşitli davalara konu olmuşsa da, "mesleki denetimin devam etmesinin kamusal bir yarar olduğu" yönünde yargı kararları bulunmakta olup, yapılan değişikliklerin bu yargı kararlarına aykırı olduğu açıktır.

• Yapı ruhsatı veren idareler de yapı inşasında görev alan mimar ve mühendislerin mesleği icra yetkisi bulunup bulunmadığını ancak meslek odasından alınacak belge ile anlayabileceklerdir. Yapılan değişikler,

• Odalara üyelik konusunda yasal düzenlemelerin bulunması karşısında ilgililerden taahhütname alınmasının hukuka uygun olmadığı,

• Can ve mal güvenliğinin söz konusu olduğu yapım sürecinde, görev alan mimar ve mühendislerin kendi taahhüdüyle yetinilerek ruhsat verilmesinin başta kamu güvenliği ve esenliği yönünden sakıncalı olduğu,

• Ruhsat verilmesinden bir ay sonra (yani inşaata başlandıktan sonra) yapılacak kontrolle gerçek bir denetimin sağlanamayacağı, hem tüketiciler hem kamu yönünden zarara yol açılacağı,

• Zararın sonradan ilgililer tarafından telafi edilebileceği gibi bir yaklaşımın denetimin ve kamu yararının amacına hizmet etmediği,

hususları  ilehukuka aykırılık teşkil etmektedir.

Ayrıca;

• TMMOB ve bağlı odalar kamu yararına, "mesleki unvanın garantisi ve güvencesi" olma niteliğini güçlendirecek "Üye Sicil Denetimi" esasını, haksız rekabeti önleme, meslek içi eğitim ve mesleki denetim ile mesleki standartları yükseltme vb. çalışmalarını sürdürmekte ve bunları geliştirmeye çalışırken,

• İdareler tarafından işi üstlenen mimar ve mühendislerin Odalara bildirilmemesi halinde hiçbir şekilde denetimin yapılamayacağı, geçmişte ruhsat örneklerini Odalara göndermesi gereken idarelerin bu yükümlülüklerine uymadıkları görülmüştür.Dolayısıyla bu hususun idarelerin tasarrufuna bırakılması doğru değildir.

• Bu düzenlemelerin çeşitli sahtecilik olaylarının önüne geçemeyeceği, daha önce bunun örneklerinin de olduğu açıktır.

• Geçtiğimiz aylarda Bakanlıkça Odalara gönderilmiş olan yapı denetim sisteminde kayıtlı olanların listelerinin Odalarca kontrolünde tespit edilen gerçeğe aykırılıklar (Odaya kayıtlı olmayan ve hatta oda kayıtlarına göre vefat etmiş olanların dahi denetçi ve diğer sıfatlarla sistemde yer aldığı, birçoğunun yasak olmasına rağmen serbest meslek icrasında bulunduğu) da görülmüştür.

Bu kapsamda Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde yapılan değişikliklere bağlı olmaksızın; mesleki uygulamalarda kamu yararını, meslek haklarını ve etiğini korumak, müelliflik haklarını gözetmek, haksız rekabeti önlemek, gibi amaçlarla, bugüne değin başarıyla sürdürülen mesleki denetim uygulamalarının, Resmi Gazete‘de yayımlanan, TMMOB‘ye bağlı odaların Mesleki Denetim Yönetmelikleri çerçevesinde devam etmekte olduğunu bilgilerinize sunar, uygulamaların devamı konusunda gerekli hassasiyetin gösterilmesini üyelerimizin ve kamuoyunun bilgilerine sunarız.

TMMOB İl Koordinasyon Kurulu (İKK)

TMMOB İKK BASIN AÇIKLAMASINA KATILAN ODA BİRİMLERİ ;

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi
TMMOB Harita Mühendisleri Odası Kocaeli İl Temsilciliği
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi
TMMOB Mimarlar Odası Kocaeli Şubesi
TMMOB Makine Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi
TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Kocaeli İl Temsilciliği
TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Kocaeli İl Temsilciliği