“MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ ŞARTNAMESİ” TMMOB GÖRÜŞÜ

T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Yapı İşleri Genel Müdürlüğü‘ne

İlgi: a)06 Temmuz 2011 tarih ve B.09.0.YİG.11.03/1496 sayılı
b)18 Temmuz 2011 tarih ve B.09.0.YİG.11.03/1562 sayılı "Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi" konulu yazılarınız.

İlgi yazılarda, 16.07.1985 gün ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki olarak 5 Ağustos 1985 gün ve 18883 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi"nin günün değişen koşullarına göre yeniden düzenlenmesi amacıyla taslak oluşturulduğu, oluşturulan bu taslak konusunda Birlik görüşünün gönderilmesi istenmektedir.

Müdürlüğünüzce hazırlanan taslak Birliğimize bağlı Odalar ve tarafımızca incelenmiş olup, aşağıda sunulan hususlar ve aykırılıklar tespit edilmiştir.

1- Öncelikle, taslak Şartnamenin kapsamı açık değildir. Yürürlükteki Şartnamenin kapsamı, "2886 sayılı Yasa‘nın birinci maddesindeki idareleri kapsar" biçiminde olmasına karşın, taslak şartnamede bu hükme yer verilmemiştir. Bunun anlamı, bütün özel ve kamu tüzel kişilerinin yaptıracağı binalarda alacakları mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin niteliği ve ücretinin belirlenmesi ise bunun kabulü olanaklı değildir. Çünkü özel hukuk kişilerinin alacağı mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin tanımı, niteliği ve ücretleri meslek odalarınca belirlenmektedir. Bu nedenle, şartnamenin kapsamı, kamu ihale kanunu çerçevesinde kamu alımları ile sınırlı olmak durumundadır

2- Şartnamenin dayanak maddesi hukuken varlığını kaybetmiş olduğundan, yeni duruma göre revize edilmesi gerekmektedir.

3-Şartnamenin tanımlar maddesine yeni tanımlar eklenmiş olup, eklenen "proje müellifi mimar/mühendis" tanımı bilimsel ve hukuki bir tanım olmaktan uzaktır. Proje müellifi tanımı yapılmazken proje müellifi mimar/mühendis başlığının konması da anlaşılamamıştır. Çünkü, müelliflik, hukuktaki inhisari haklardan olup, eseri meydana getiren gerçek kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Kaldı ki, eser üzerindeki manevi hakkın devri de olanaklı değildir. Fikir ve Sanat Eserleri Yasası da bu özel durumu düzenleme konusu yapmış olduğundan, özel yasaya aykırı bir düzenlemenin şartname kapsamından çıkarılması doğru yaklaşım olacaktır.

4- "Mühendis" ve Mimar" tanımı altında zikredilen "mühendis veya mühendislik büroları" "mimarlık hizmetini yüklenen, mimar veya mimarlık büroları"nın, ilgili meslek odasınca tescili yapılmış mimar/mühendis veya mimarlık/mühendislik bürolarınca yapılacağı biçiminde ifade etmek daha doğru olacaktır. Serbest mühendislik ve mimarlık hizmeti verebilmek için meslek odasına kaydı 6235 sayılı Yasa zorunlu kılmış ise, Şartname konusu hizmetleri veren kişi ya da bürolar Meslek Odasından almış olduğu Büro Tescil Belgesinin istenmesi her şeyden önce hizmet gereği olacaktır.

5-Tanımlar maddesindeki "mimar" tanımı, diğer disiplinlerin koordinasyonundan sorumlu olduğuna ilişkin bir düzenleme ise, bu bir tanım olmayıp, görev ve yetki ile ilgilidir. Mimar tanımından uzak olan koordinasyon yetkisinin diğer maddelerde düzenlenmesi yerinde olacaktır. Mimarın tanımı yapılacaksa, uluslararası ve Mimarlar Odası‘nca kabul gören bilimsel bir tanım yapılması gerekmektedir. Ayrıca parantez içinde belirtilen disiplinlerin de tanımı gerekeceğinden "dekorasyon" olarak ifade edilen iç mimarın ve peyzaj mimarının da tanımı yapılmalıdır. Bu tanımlarda yine uluslararası ve ulusal ölçekte (Odalarımızca) kabul gören tanım olmalıdır. Bir yapıda, peyzaj ve iç mimarlık hizmeti gerekiyorsa PİD buna göre hesaplanmalıdır. Amaç sorun çözmek ise bu yaklaşım sorun çözmeyecek, disiplin alanları arasında yeni sorunların çıkmasına neden olacaktır.

6-Yine tanımlar maddesinde düzenleme konusu edilen "Proje Kontrol Müşavirliği" hizmetinin üniversitelere de verildiği görülmektedir. Bu hizmetin üniversitenin asli görevi ile bir ilişkisi olmamasına karşın, üniversitelere bu hizmetin verilmesi anlaşılamamıştır. Üniversiteler bu tanımın içinden mutlaka ve mutlaka çıkarılmalıdır.

7- Yürürlükteki Şartnamede "yapı" tanımı varken tasarı şartnamede "yapı" ve "bina" tanımları ayrı ayrı yapılmıştır. "Bina" tanımı ayrıştırıldığına göre, "yapı" hizmetlerinde, Şartname konusu edilmeyen disiplin alanlarının görev ve yetkileri ile ilgili sorunların çıkacağı açıktır. Tarımsal yapılar ve sulama alanları konusunda ziraat mühendislerinin de görev alacağı açıktır. Ancak, Şartnamede, ziraat, harita, jeoloji ve jeofizik mühendislerinin ismi dahi geçmemekte, ve yapı yaklaşık maliyet hesaplarına bu mühendislik hizmetleri dahil edilmemiştir. Bu eksikliğin giderilmesi gerekmektedir.

8- Şartnamenin 5.3. maddesinde düzenlenen "Hizmet Dallarına Göre Uygulanacak Katsayılar" yapı ve binalarda görev alacak içmimar, peyzaj mimarı, elektronik, harita, ziraat, jeoloji ve jeofizik mühendisleri de nazara alınarak belirlenmesi ve azami sınır olarak belirlenen %350, eklenen disiplinlere göre yeniden belirlenmelidir.

9- Taslak Şartnamenin 3.7.4. maddesiyle getirilen "proje kontrol müşavirliği" aslında kamu idaresi eliyle yapılması gerekmektedir. Çünkü, kamu hizmeti ve hizmet gerekleri nedeniyle denetimin, özel firmalar eliyle gerçekleştirilmemesi Devlet açısında Anayasal bir görev olması nedeniyle, bu görevin özel firmalara verilmesi konusu yeniden değerlendirilmelidir.

Sonuç olarak, Şartname güncellenecek ise, yukarıda ve ekte sunulan (meslek odalarınca yapılan incelemeler) eleştiri ve öneriler dikkate alınarak, Bakanlığınızca TMMOB‘nin de içinde bulunduğu bir Komisyon oluşturulması ve bu yolla eleştiri ve eksikliklerin en aza indirildiği bir düzenleme hedeflenmelidir. Hem meslek mensuplarının meslek icrasını hem de kamu hizmetinin gereği gibi yerine getirecek düzenleme yapılması kamu yararına olacaktır.

Komisyon marifetiyle yeni bir çalışma başlatılması istemimizin değerlendirilmesini arz ederiz.